Op 29 januari vond eindelijk het langverwachte Kamerdebat plaats over het kernwapenadvies van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) en de door het kabinet daarop gegeven reactie. Eerder heeft PAX al uitgebreid gereageerd op het advies en de kabinetsreactie. Tijdens het debat kwam naar voren dat vele aanwezige Kamerleden de Nederlandse betrokkenheid bij deze massavernietigingswapens niet langer accepteren en willen dat de regering nu eindelijk eens serieuze ontwapeningsstappen gaat zetten.
Kernwapens worden niet langer geaccepteerd
Kamerleden lieten op verschillende manieren tijdens het debat blijken het wereldwijde bestaan van kernwapens niet langer te accepteren. Zo drong Van Ojik (GroenLinks) erop aan bij minister Blok om met een plan te komen om de barrières voor de Nederlandse ondertekening van het VN-kernwapenverbod weg te nemen. Ploumen (PvdA) begon haar betoog met de woorden ‘Kernwapens de wereld uit’ en vroeg naar de mogelijkheden voor Nederland om het VN-kernwapenverbod te tekenen. Zij stelde dat in een onzekere wereld ‘juist dat Verdrag een paraplu kan zijn, en een alternatief voor die andere paraplu, waar ik geen fidusie in heb.’’ Sjoerdsma (D66) pleitte om het systeem van gegarandeerde wederzijdse vernietiging, dat aan de basis ligt van de waarde die sommige landen hechten aan kernwapens, te vervangen door een systeem van gegarandeerde wederzijdse veiligheid. Minister Blok liet met zijn antwoorden blijken te willen vasthouden aan de nucleaire status quo en herhaalde de Nederlandse argumenten, die overigens al lang en breed weerlegd zijn, waarom het Verdrag niet ondertekend kan worden door Nederland. Daarnaast negeert minister Blok hiermee de wil van de Nederlandse bevolking, die heeft aangeven wel te willen dat Nederland dit Verdrag ondertekent.
Geen nieuwe atoombommen in Volkel
Zowel Van Ojik, Karabulut (SP) en Ploumen van de oppositie als Sjoerdsma van een van de coalitiepartijen gingen in op de kansen die de aanstaande modernisering van de Amerikaanse kernbommen op vliegbasis Volkel bieden om ontwapeningsstappen te zetten. Deze Kamerleden drongen erop aan om deze mogelijkheid te benutten om de directe Nederlandse betrokkenheid met deze verschrikkelijke wapens te beëindigen. Karabulut voelde de aanwezige ministers aan de tand over de procedures rondom de daadwerkelijke inzet van deze kernwapens, zo vroeg zij de minister ‘’wanneer de verantwoordelijkheid [van de kernwapens] over gaat op de verantwoordelijke commandant en zijn piloten?’’. Tot grote frustratie van de aanwezige Kamerleden liepen zij met hun vragen op tegen de nucleaire status quo muur van minister Blok en minister Bijleveld. Beide ministers gingen niet concreet in op de gestelde vragen en voorstellen op dit vlak werden afgeschoten zonder zelf met concrete alternatieven te komen. Wel beantwoorde minister Blok bevestigend op de vraag van Van Ojik of de modernisatie van de Amerikaanse kernbommen ‘ergens in Europa’ er toe zal leiden dat deze wapens straks verplaatst worden door gemeenten waarvan de inwoners niet weten van dit gevaarlijke transport. Dit benadrukt nogmaals het belang waarom gemeenten zich moeten uitspreken tegen kernwapens door het ICAN Cities Appeal te ondertekenen.
Een einde vol frustratie
Richting het einde van het debat lieten steeds meer Kamerleden hun frustratie en teleurstelling blijken over de onwelwillendheid van de aanwezige ministers om iets te doen met de suggesties en vragen van de Kamerleden. Wat bijdroeg aan deze frustratie was het feit dat de beide aanwezige ministers ook niet met concrete eigen ideeën kwamen, anders dan de al bestaande initiatieven, om daadwerkelijk invulling te geven aan de door hen zelf uitgesproken ambitie zich in te zetten voor een kernwapenvrije wereld. Om de Nederlandse regering een handje te helpen heeft PAX in haar meest recente rapport hierover al een aantal suggesties gedaan.