Eind maart vond de meest recente bijeenkomst plaats van de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-lidstaten en Secretaris-Generaal Stoltenberg. SG Stoltenberg informeerde de pers over verschillende voorstellen die op tafel lagen met betrekking tot gemeenschappelijke financiering en lastenverdeling tussen de bondgenoten in Europa en Noord-Amerika. De vertegenwoordigers van het Bondgenootschap, waaronder US Secretary of State Anthony Blinken, bespraken de verlenging van het Nieuwe START-verdrag, wapenbeheersing en kernwapens als onderdeel van de NAVO’s strategie.
NAVO en nucleaire lastenverdeling
De rechtvaardiging van de NAVO voor aanmoedigen van het doorlopende bezit kernwapens wordt weerspiegeld in de antwoorden die werden gegeven tijdens de persconferenties van de organisatie’s recente bijeenkomsten. Samengevat rechtvaardigt de NAVO het in gevaar brengen van de planeet en de veiligheid van huidige en toekomstige generaties door argumenten rustend op collectieve verdediging, nucleaire lastenverdeling en het rekening houden met nieuwe realiteiten. Het recente artikel van Kjølv Egeland over het verdelen van nucleaire lasten laat echter zien dat er een verandering plaatsgevonden heeft binnen het Bondgenootschap, van het onderstrepen van de rol van de kernwapenbezittende landen binnen de NAVO tot wat Egeland de ‘collectivisatie’ en ‘verpulvering’ van verantwoordelijkheid noemt. Uit deze ontwikkeling vloeien verschillende nadelige neveneffecten voort, waaronder de verdere legitimering van de krachtstructuren en het beleid van nucleaire staten die anders onder meer druk zouden staan in het kader van het Verdrag inzake de non-proliferatie van kernwapens (NPT).
Grotere, Britse kernwapenstapel en het tenietdoen van het NPT
Vergelijkbaar met de redenering waarnaar in het artikel van Egeland wordt verwezen, rechtvaardigde SG Stoltenberg de recente Britse stap om de bovengrens van hun nucleaire voorraad te vergroten. Als reactie op waargenomen ontwikkelingen in voornamelijk Rusland en China, werden de Britse plannen om het aantal kernkoppen te vergroten en de doorzichtigheid verder te vervagen in het recentelijk uitgebrachte ‘Integrated Review’, gerechtvaardigd door Stoltenberg. Deze schending van het NPT, dat de verdere uitbreiding van kernwapens wereldwijd een halt toe zou moeten roepen, werd natuurlijk niet genoemd. Het staat in duidelijk contrast met de defensieve argumenten dat “de NAVO al decennia voorop loopt op het gebied van wapenbeheersing” en het doel van het Bondgenootschap om een wereld zonder kernwapens te hebben. Afgezien van de rechtvaardiging, gaf SG Stoltenberg zelfs toe de toegenomen investeringen in defensie door het VK te verwelkomen.
De voortdurende berichtgeving dat kernwapens nodig zijn voor internationale veiligheid, zelfs voor het zwaarst bewapende Bondgenootschap in de wereld, wijst op een nieuwe trend afwijkend van de focus op non-proliferatie in het recente verleden. Hoewel het wijzen met de vingers en het veroordelen van het dreigen met nieuwe soorten kernwapens door alle nucleair bewapende landen, is het aan dovemansoren gericht wanneer stappen worden gezet in dezelfde richting. Dit overblijfsel uit de Koude Oorlog van de vicieuze cirkel die het ‘nucleaire veiligheidsdilemma’ met zich meebrengt, het vergroten en moderniseren van wapens om onveiligheid en externe dreigingen te overwinnen, die tegenstanders ertoe aanzetten hetzelfde te doen, maakt de wereld niet veiliger. Integendeel, kernwapens zijn een grote bedreiging voor de mensheid en maken onze wereld, Europa en ons land, onveiliger.