In de aanloop naar de tiende herzieningsconferentie van het Non-proliferatieverdrag (NPV), die begin 2022 plaats zal vinden, zullen we een aantal Engelstalige blogs plaatsen waarin we aanbevelingen doen aan de staten die partij zijn bij het NPV. In deze binnen deze reeks beargumenteren we waarom transparantie in relatie tot kernwapens en de implementatie van het NPV zo belangrijk is. Hieronder geven we een korte samenvatting van deze Engelstalige blog.
Het belang van transparantie komt in verschillende documenten naar voren, bijvoorbeeld in de slotdocumenten van de Herzieiningsconferenties in 2000 en 2010 en in verschillende working papers die zijn ingediend tijdens het NPV toetsingsproces in 2015 en 2020.
Transparantie over het aantal kernwapens
Ten eerste is transparantie van belang met betrekking tot de kernwapenarsenalen van de kernwapenstaten. Het vergroten van de transparantie in relatie tot kernwapenarsenalen helpt om het onderling vertrouwen te versterken, met name onder niet-kernwapenstaten. Meer transparantie hierover neemt onzekerheden weg, waardoor de kans op inschattingsfouten in tijden van crisis wordt verkleind. Bovendien zal het ook ten goede komen aan alle onderhandelingen over de vermindering en afschaffing van kernwapens.
Het is niet alleen belangrijk voor kernwapenstaten om transparantie te bieden over kernwapens, maar ook voor staten die kernwapens herbergen als onderdeel van bilaterale overeenkomsten. Hoewel gelekte documenten en uitspraken van oud-premiers hebben aangetoond dat er Amerikaanse kernwapens in Nederland en een aantal andere landen in Europa zijn opgeslagen, is de aanwezigheid van deze wapens officieel nog steeds een geheim, wat betekent dat regeringen geen informatie verstrekken over de kernwapens binnen hun grondgebied. Verschillende parlementariërs van Europese landen hebben bezwaar gemaakt tegen de aanwezigheid van deze kernwapens in Europa en stellen dat de geheimhouding een obstakel vormt voor het voeren van een parlementair debat.
Advies:
Kernwapenstaten moeten een nauwkeurig overzicht opstellen van het aantal kernwapens dat ze bezitten. Verder roept PAX de vijf NAVO-lidstaten die Amerikaanse kernwapens hosten op om ook meer transparantie bieden over het aantal en de locatie van kernwapens op hun grondgebied en hun bilaterale overeenkomsten met de Verenigde Staten.
Transparantie over de implementatie van het NPV-Actieplan
Daarnaast is transparantie belangrijk met betrekking tot de implementatie van het NPV door alle verdragspartijen. Het NPV-Actieplan uit het slotdocument van 2010 verzoekt alle staten om regelmatig verslag uit te brengen over hun uitvoering van het Actieplan en de eerdere praktische stappen die zij in 1995 en 2000 zijn overeengekomen.
Het indienen van gestandaardiseerde nationale rapporten zal het wederzijds begrip tussen staten helpen bevorderen. Hoewel het vooral belangrijk is dat kernwapenstaten een jaarverslag indienen, is het ook nuttig voor niet-kernwapenstaten om jaarverslagen in te dienen, omdat dit helpt om een beginpunt vast te stellen dat kan dienen als gemeenschappelijk referentiekader zodat staten de voortgang in de implementatie van het Actieplan kunnen evalueren. In voorgaande jaren zijn er al verschillende ontwerpen gemaakt voor een dergelijk gestandaardiseerd rapport voor zowel kernwapenstaten als niet-kernwapenstaten.
Advies:
PAX roept zowel de kernwapenstaten als niet-kernwapenstaten op consensus te bereiken over een gestandaardiseerd rapportageformulier dat zij zullen indienen om hun voortgang in de implementatie van het NPV inzichtelijk te maken. Daarbij kunnen de staten kijken naar eerdere suggesties voor een gestandaardiseerde rapportage formulier om zo sneller consensus over de inhoud te kunnen bereiken.