Een voorheen ‘top secret’ document uit 1961 dat door het Amerikaanse National Security Archive openbaar is gemaakt, laat zien dat de VS unilaterlaal konden beslissen over de inzet van in Nederland gestationeerde kernwapens.
Het document is een checklist van welke stappen moeten worden genomen voordat de VS kernwapens kunnen inzetten die op bases in andere landen zijn opgeslagen. Het laat zien dat er tussen de afspraken flinke verschillen bestonden. Voor bases in Denemarken, Griekenland, Italie, Nederland en Portugal kon de VS unilateraal besluiten over de inzet van de daar opgeslagen kernwapens. Van het Verenigd Koninkrijk was echter toestemming nodig. Er moest zelfs met de premier persoonlijk gesproken worden.
Het is duidelijk dat de mening van Nederland niet als erg belangrijk werd gezien, terwijl de inzet van kernwapens vanaf Volkel toch serieuze gevolgen zou hebben voor de veiligheid van Nederlandse burgers. Andere landen wisten wel te bedingen dat de VS hen toestemming moest vragen voor de inzet van kernwapens vanaf hun bases.
De regering verschuilt zich nog altijd achter afspraken met de VS/in NAVO verband en weigert op grond daarvan te ontkennen of bevestigen dat er Amerikaanse kernwapens in Volkel liggen, terwijl dit al herhaaldelijk (al dan niet per ongeluk) openbaar is gemaakt (zie bijvoorbeeld vorig jaar, toen de NAVO het ‘geheim’ verklapte). Dit betekent ook dat er waarschijnlijk geen antwoord zal komen op de vraag of Nederland nu wel inspraak heeft in het gebruik van de hier gestationeerde kernwapens, of hoe de regering Nederlanders denkt te beschermen tegen de serieuze gevaren die dit met zich meebrengt.
Lees ook de analyse van Ko Colijn voor de Clingendael Spectator: https://spectator.clingendael.org/nl/publicatie/einde-verkrampte-geheimhouding-nederland-over-atoomwapens