Op 4 december 2018 verklaarden de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO in een gezamenlijke verklaring dat Rusland het INF-verdrag schendt door de ontwikkeling van een nieuw raketsysteem. De VS geeft Rusland zestig dagen de tijd om een eind te maken aan deze verdragsschending. Minister van Buitenlandse Zaken Blok stelde eerder dat “Rusland nu aan zet is” en over eventuele nieuwe wapens aan NAVO-kant zegt Blok: ‘Ik sluit geen enkele optie uit.’
Het INF-verdrag redde Europa van een van de gevaarlijkste escalaties van de Koude Oorlog en zette de VS en de Sovjet-Unie op een pad om duizenden kernwapens te ontmantelen. PAX roept de Nederlandse regering en andere NAVO-landen op niet steun geven aan terugtrekking uit het INF-verdrag, maar juist volledig in te zetten op diplomatieke oplossingen.
Politieke legitimiteit kernwapens zet wapenwedloop voort
De huidige crisis wordt mede veroorzaakt doordat een aantal landen in de wereld blijft vasthouden aan kernwapens in hun veiligheidsstrategieën en doctrines. De meerderheid van de wereld wijst dit af, bijvoorbeeld door middel van het VN-Kernwapenverbod dat in 2017 door 122 landen in de VN in New York werd aangenomen.
Susi Snyder, PAX Programmaleider Nucleaire Ontwapening: “Kernwapens zijn verboden en schenden internationale mensenrechten en humanitair recht. Landen die verdragen verbreken en blijven vasthouden aan kernwapens, brengen ons allen in gevaar door hun geloof dat massavernietigingswapens veiligheid brengen.”
Rol Europa: Multilaterale diplomatie
Als Europese leiders internationale wapenbeheersing serieus nemen dan moeten zij duidelijk maken dat terugtrekking uit het INF een rode lijn is die niet mag worden overschreden. In plaats van de huidige Amerikaanse regering te steunen bij de terugtrekking uit het INF-verdrag, moeten NAVO-landen inzetten op multilaterale diplomatie. Op welke manier kunnen landen Europa veiliger maken? Wanneer de Europese landen Amerikaanse kernwapens verwijderen en zich aansluiten bij het VN-Kernwapenverbod, zou dat al een belangrijke stap zijn.
Nederlandse kernwapentaak
Ook Nederland houdt nog steeds vast aan de NAVO-kernwapentaak en weigert tot nu toe het VN-kernwapenverbod te tekenen. De regering weigert helderheid te geven over de Amerikaanse kernwapens op vliegbasis Volkel, ondanks het nadrukkelijke verzoek van de Tweede Kamer en Nederlandse bevolking dit wel te doen. De regering weigerde de parlementsleden om het verdrag dat plaatsing regelt in te mogen zien. Ook wilde de regering niet praten over gefaseerde terugtrekking. Kamerleden hebben aan Minister Blok gevraagd om te kijken naar het VN-Kernwapenverbod, concrete stappen heeft de Minister tot nu toe niet gezet.
Een nieuwe kernwapenwedloop mag niet gebeuren. Politieke druk op onze eigen vertegenwoordigers is nog steeds hard nodig.
Korte achtergrondinformatie over het INF-verdrag
Het Intermediate Range Nuclear Forces (INF)-verdrag van 1987 werd onderhandeld door Ronald Reagan en Michail Gorbatsjov. Het INF-verdrag vereiste dat de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie al hun nucleaire en conventionele grond-gelanceerde ballistische en kruisraketten met een bereik van 500 tot 5.500 kilometer moesten uitschakelen en permanent afwijzen. Het verdrag was de eerste keer dat de supermachten ermee instemden hun nucleaire arsenaal te verminderen, een hele categorie kernwapens te elimineren en uitgebreide inspecties toe te staan. Als gevolg van het INF-verdrag vernietigden de Verenigde Staten en de Sovjetunie in totaal 2.692 kernraketten.