Op Hiroshima Dag 2011 publiceerden IKV voorzitter Jan Pronk en Pax Christi Voorzitter Ad van Luyn het volgende artikel in Dagblad Trouw.
Het einde van het kernwapen is nog lang niet in zicht
AD VAN LUYN SDB EN JAN PRONK | EMERITUS-BISSCHOP EN PRESIDENT PAX CHRISTI NEDERLAND; VOORZITTER INTERKERKELIJK VREDESBERAAD −
Zesenzestig jaar na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki ijlen de effecten nog steeds na. Desondanks sluit Nederland de inzet van de nucleaire bom niet uit.
Het was zaterdag precies 66 jaar geleden dat de wereld kennis maakte met de vernietigende kracht van kernwapens. Op 6 augustus 1945, om kwart over acht ‘s ochtends, kwam de atoombom met de naam ‘Little Boy’ boven Hiroshima tot ontploffing, met als direct gevolg tachtigduizend doden.
Drie dagen later, op 9 augustus, volgde een tweede atoombom, ‘Fat Man’, op Nagasaki. Veertigduizend mensen kwamen daarbij om. Het totale aantal doden als gevolg van deze twee bommen, inclusief de gevolgen van nucleaire straling, stijgt nog steeds. Tot op de dag van vandaag zijn er 350.000 slachtoffers geteld.
We herdenken deze slachtoffers. Maar laten we er ook bij stilstaan dat de wereld er nog steeds niet in is geslaagd dit verwerpelijke massavernietigingswapen uit te bannen. Het wordt hoog tijd dat ook Nederland afstand doet van de optie om kernwapens te gebruiken.
In de decennia na de Tweede Wereldoorlog groeide wereldwijd het aantal kernwapens tot het onvoorstelbare getal van 70.000. En hoewel het overgrote deel van deze wapens in het bezit waren van de Verenigde Staten en de toenmalige Sovjet-Unie, groeide ook het aantal kernwapenstaten.
Twintig jaar na afloop van de Koude Oorlog zijn er nog steeds ongeveer 22.000 kernwapens in omloop, nu verdeeld over negen staten, en is er een steeds groter risico van verdere proliferatie.
Na het einde van de Koude Oorlog zijn we – in ieder geval hier in Nederland – de dreiging van kernwapens uit het oog verloren. De hoop op, en het werken aan een kernwapenvrije wereld heeft twee jaar geleden gelukkig een nieuwe impuls gekregen.
In 2009 verklaarde de Amerikaanse president Barack Obama, dat nucleaire ontwapening een van de prioriteiten van zijn buitenlands beleid is. Dit heeft grote gevolgen gehad. Over de hele wereld, ook in Nederland, hebben bekende oud-politici publiekelijk opgeroepen de wereld te verlossen van de vloek van kernwapens.
Ook de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft in datzelfde jaar onomwonden gesteld dat een wereld zonder kernwapens het doel moet zijn.
Tijdens een evaluatie van het Non Poliferatie Verdrag (NPV) vorig jaar hebben alle staten die het verdrag ondertekend hebben, afgesproken om hun nationale veiligheidsbeleid minder afhankelijk te maken van kernwapens. De VS sloten met Rusland een nieuw verdrag over kernwapenbeheersing. Ook binnen de Navo wordt momenteel gepraat over een vermindering van het aantal kernwapens.
Aangezien Nederland zich internationaal heeft verplicht om geen kernwapens te hebben, is het opmerkelijk dat er toch Amerikaanse kernbommen in ons land liggen. Bovendien worden Nederlandse piloten getraind om, met Nederlandse F16-gevechtsvliegtuigen, deze bommen boven hun doel los te laten.
Als Navo-lid schuilen wij onder de ‘nucleaire paraplu’ die de Verenigde Staten boven ons ophouden. Dit houdt in dat, als de Navo dat nodig vindt, de VS hun kernwapens zullen inzetten voor collectieve verdediging. Op deze manier houdt Nederland nog steeds vast aan het middel van het dreigen met kernwapens om onze nationale veiligheid te waarborgen.
Deze dreiging is alleen geloofwaardig als ze gepaard gaat met de bereidheid kernwapens ook daadwerkelijk in te zetten. Tegelijkertijd heeft Nederland erkend dat onder huidig internationaal recht het gebruik van wapens, die een onevenredig effect hebben op burgers of het milieu, moeilijk te rechtvaardigen is.
Om deze reden zijn chemische en biologische wapens, en ook bijvoorbeeld clustermunitie, al verboden. Toch heeft onze regering nog steeds het gebruik en bezit van kernwapens niet afgewezen.
In de eerste plaats zou Nederland binnen de Navo samen met bondgenoten tot een besluit moeten komen dat Obama in staat stelt de Amerikaanse kernwapens uit Europa terug te halen. In de tweede plaats zou Nederland de politieke en juridische beslissing moeten nemen om afstand te doen van alles wat met kernwapens te maken heeft.
Helaas is het einde van het kernwapentijdperk nog lang niet in zicht. Wij herdenken de nachtmerrie van de atoombombardementen op Hiroshima en Nagasaki, in het besef dat de mensheid nog steeds geen definitief afscheid van dit wapen heeft kunnen nemen.
Voor ons is ook het dreigen met dit afschuwelijke wapen geen optie. Als het gebruik van kernwapens immoreel is, dan is ook afschrikking daarmee immoreel. Het is dan ook hoog tijd dat onze regering dit onomwonden afwijst.