De afgelopen week hebben 132 landen in VN-verband onderhandeld over een verbod op kernwapens. De overlevenden van de aanval op Hiroshima en Nagasaki, overlevenden van nucleaire testen, non-gouvernementele organisaties zoals PAX en andere deskundigen hebben daarbij een actieve inbreng gehad. Op basis van de onderhandelingen deze week wordt er een concept verdragstekst opgesteld die in de tweede sessie van 15 juni tot 7 juli 2017 besproken gaat worden in New York. Duidelijk is dat er brede steun is voor een verbod.
Historisch moment
De 132 aanwezige landen hebben besproken hoe het kernwapenverbod er in grote lijnen komt te zien. Unaniem vindt men dat de catastrofale humanitaire gevolgen van het gebruik van kernwapens centraal moeten staan. Het verbod moet bestaande verdragen, zoals het non-proliferatieverdrag, versterken. Naast het verbod op het maken, hebben of gebruiken van kernwapens wil een aantal staten ook financiering ervan verbieden. Dat betekent dat bijvoorbeeld banken en pensioenfondsen ons geld niet langer in kernwapenproducenten kunnen investeren.
Dat er onderhandeld wordt over een verbod is te danken aan de jarenlange druk die PAX samen met ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons) campaigners in inmiddels 100 landen heeft uitgeoefend op VN-lidstaten.
PAX campaigner Krista van Velzen: ‘Dit is een historisch moment. Eindelijk komt er een helder juridisch verbod op kernwapens. Het is geweldig dat de meerderheid van alle landen wereldwijd zich hier voor heeft uitgesproken’.
Nederland en het kernwapenverbod
PAX is ook verheugd dat Nederland, ondanks de afwezigheid van de kernwapenstaten, deelnam aan de onderhandelingen en aangaf het doel van een kernwapenvrije wereld, inclusief een alomvattend, afdwingbaar en verifieerbaar kernwapenverbod te steunen.
Tegelijkertijd gaf Nederland, de enige NAVO-lidstaat aanwezig in de zaal, aan dat een verbod verenigbaar moet zijn met de NAVO-verplichtingen. NAVO-lidstaten hebben in de praktijk al lange tijd het recht om eigenstandig nationaal beleid te formuleren over kernwapens, zonder dat dit deelname aan het bondgenootschap in de weg staat. Zij zullen dan wel moeten aangeven niet langer onderdeel te willen zijn van het nucleaire beleid van de NAVO.
Van Velzen: ‘Het verbod komt er, dat is duidelijk. Hoewel het voor NAVO-lidstaat Nederland nog een uitdaging zal worden het verbodsverdrag te omarmen, is het praktisch mogelijk. Bovendien zou het consistent zijn met en uitvoering geven aan de herhaald uitgesproken wens van de Nederlandse regering om te komen tot een wereld zonder kernwapens en een verbod op kernwapens’.
PAX roept de Nederlandse regering dan ook op om te zoeken naar manieren om een toekomstig verdrag te kunnen onderschrijven. Daarnaast roept PAX de regering op om in te blijven zetten op het betrekken van andere NAVO-bondgenoten bij dit proces.
Lees hier meer over het kernwapenverbod
Lees hier de policy brief van PAX over de Nederlandse inzet tijdens de onderhandelingen