Deze week kondigde de VS aan te overwegen om zware wapens te plaatsen in de Baltische Staten en Oost-Europa. Hele tankdivisies zou de VS willen verschepen richting de oostgrens van het NAVO-gebied. In dit tijdperk van oplopende spanningen tussen de VS en Rusland liet een antwoord uit Moskou niet lang op zich wachten. Tijdens de opening van een grote wapenbeurs in Rusland zei president Vladimir Poetin dat Rusland dit jaar nog meer dan 40 nieuwe langeafstandsraketten zal toevoegen aan het arsenaal. Het gaat om raketten die in staat zijn Europa en de VS met kernwapens te bestoken en die volgens Poetin immuun zijn voor zelfs het meest geavanceerde – lees Amerikaanse – raketschild.
In de tussentijd voeren zowel Rusland als de NAVO militaire oefeningen uit waarin allerlei nucleaire scenario’s worden doorgenomen, inclusief het rondvliegen met deze massavernietigingswapens. Op de oorlogstrom wordt geroffeld alsof we terug zijn in de jaren 80.
Bergen geld naar kernwapens
Poetin’s aankondiging is eigenlijk niet meer dan een publieke erkenning van wat al lang duidelijk was: Rusland is bezig aan een zeer gevaarlijk en zeer kostbaar moderniseringsprogramma van het kernwapenarsenaal. En daar horen nieuwe raketten bij. Alle kernwapenstaten zijn momenteel druk doende hun nucleaire arsenalen te moderniseren, in het komende decennium zal meer dan 1 biljoen (12 nullen!) dollar worden uitgegeven aan het verbeteren en in stand houden van kernwapens. Lees: Deze landen zijn van zins nog vele decennia vast te houden aan deze wapens en er bergen geld in te investeren. Zelfs de stokoude kernwapens die in Nederland gestationeerd liggen, worden vernieuwd. En deze plannen zijn niet van gisteren, niet in reactie op de Krim-annexatie of de plaatsing van een raketschild. Deze plannen werden al gesmeed toen we allemaal nog geloofden dat de Koude oorlog definitief voorbij was.
Afspraken van tafel geveegd
Al met al een behoorlijk beangstigende situatie, maar ook een bevestiging dat we niet hoeven te verwachten dat de grote jongens het voortouw zullen nemen in het beginnen van onderhandelingen over nucleaire ontwapening.
Dit werd ook pijnlijk duidelijk tijdens de marathonconferentie over nucleaire wapens die vorige maand in New York werd gehouden en waar 191 lidstaten na 4 volle weken gepraat niet tot afspraken konden komen. De afspraak die zij in de jaren zestig vastlegden in het Non-proliferatie Verdrag, om te gaan onderhandelen over algehele ontwapening, werd opnieuw door de kernwapenstaten van tafel geveegd.
Russische spierballentaal, Amerikaanse troepenbewegingen. Hoe lang accepteren wij nog dat een handjevol landen miljarden steekt in het in stand houden van een systeem van nucleaire angst en vernietiging?
Meerderheid is het zat
Wat tijdens dezelfde marathonsessie in New York ook duidelijk werd, is dat een ruime meerderheid van landen helemaal geen zin meer heeft in nog eens decennia gedreig met nucleaire vernietiging. Deze landen zijn niet bereid nog langer te wachten tot de grote jongens genegen zijn te gaan onderhandelen over nucleaire ontwapening. Al 109 VN-lidstaten hebben een oproep getekend om nu te zorgen voor een juridisch instrument om kernwapens te verbieden. Dat is een ruime meerderheid en dus hoopgevend. Het Nederlandse parlement droeg de regering in april op om bij dat soort onderhandelingen aan te schuiven. PAX denkt dat dit de enige realistische en verstandige keuze is. Van Moskou en Washington gaat het immers niet komen voorlopig.