Zondag 29 april was het dan eindelijk zover, superenthousiast stapten we allemaal het vliegtuig in voor de laatste activiteit van de Crash Course on Nuclear Diplomacy: deelname aan de voorbereidende vergadering voor het non-proliferatieverdrag (NPT PrepCom) in Wenen. De NPT PrepCom wordt ieder jaar gehouden als voorbereiding voor de NPT Review Conference, waarbij het Non-Proliferatie Verdrag (NPV) onder de loep wordt genomen. Na al eerder een bezoek te hebben gebracht aan onderzoeksinstituut Clingendael, het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de NRG en de kernreactor in Petten en het kantoor van IKV Pax Christi, was het dan zover… Eindelijk konden we alle opgedane kennis in de praktijk brengen!
Het grote kiezen
De eerste dag begon met het ophalen van onze UN-badges. De UN-badge geeft toegang tot het Vienna International Centre, waar de NPT PrepCom plaats vindt. Elke ochtend wordt geopend met een NGO caucus; een vergadering waarbij NGOs doornemen wat de belangrijkste ontwikkelingen zijn en waarbij de focus van de dag wordt bepaald. De caucus wordt gevolgd door een country-briefing, waarbij een land toelichting geeft op zijn of haar positie. Alle aanwezigen krijgen hierna de kans om vragen te stellen. Daarna begint het grote kiezen: Wordt het de plenary session waarin landen verklaren wat hun positie is? Ga ik naar de bijeenkomst in de NGO-kamer over specifieke onderwerpen of ben ik aanwezig bij de ontmoeting met een delegatie van een bepaald land? Of kies ik er toch voor om een van de talrijke side-events bij te wonen?
Spannend
De eerste dag was het aftasten welke bijeenkomsten het meest interessant zijn. Hoewel het heel bijzonder is om de plenaire sessies mee te maken, kwamen we er al snel achter dat dit niet de meest spannende bijeenkomsten zijn. De gesprekken met delegaties daarentegen zijn dat vaak wel. Speciaal voor de aanwezige studenten waren er namelijk afspraken gepland met een flink aantal delegaties van verschillende landen. Tijdens deze afspraken krijg je niet alleen te horen hoe dit land tegen kernwapenproblematiek en het NPT aankijkt, er was ook ruimschoots de mogelijkheid om vragen te stellen. Zo zijn wij erachter gekomen dat landen als Brazilië, Zwitserland, Noorwegen en Mexico echte voorlopers zijn op het gebied van nucleaire ontwapening, terwijl Engeland en Frankrijk bijvoorbeeld nog sterk vasthouden aan de klassieke doctrine van afschrikking en vinden dat de NAVO-wapens binnen Europa zeker moeten blijven.
Iran
Een heel bijzonder moment was onze allerlaatste afspraak op de NPT PrepCom: een gesprek met de delegatie van Iran. Het nucleaire programma van Iran is natuurlijk veel in het nieuws, zeker na het rapport van de IAEA in november waarin twijfels werden opgeworpen rondom het vreedzame karakter van Iran’s nucleaire programma. Dit heeft geleid tot veel kritiek tegen Iran en zelfs tot de dreiging van Israel om Iran preventief aan te vallen. Wij hebben anderhalf uur gesproken met Ali Soltaneih. Ali Soltaneih is Iran’s ambassadeur voor de IAEA en is dé man die alles weet over het Iraanse nucleaire programma. Niet alleen tijdens de NGO causus van diezelfde ochtend, maar ook tijdens ons gesprek maakte hij een aantal goede punten over bijvoorbeeld de oneerlijkheid van het NPT en de onaangekondigde controles.
Al met al was het een heel leerzame en productieve week, wat blijkt uit het flinke aantal blogs en artikelen die geschreven zijn.
Op hun laatste dag in het Vienna International Centre hebben de studenten hun aanbevelingen gepresenteerd in de NGO room. Download hier het rapport ‘New Generation – New Perspectives: Rejuvenating the nuclear debate: 13 key recommendations’ .