Afgelopen week lichtte de Britse matroos William McNeally een tip van de sluier over hoe het er aan toe gaat aan boord van de nucleair bewapende Britse onderzeeërs. Niet best, zo blijkt. McNeally concludeert dat het wachten is op een grote ramp. En er is voldoende reden om ook in Nederland met gefronste wenkbrauwen te kijken naar de puinhoop die de Britten er van maken. Het gat hier om slecht beheerde kernwapens op krakkemikkige en verouderde onderzeeërs die door slecht getraind personeel worden bediend vanaf de Faslane basis in Schotland. De ramp waarvoor McNeally waarschuwt zou dus goed plaats kunnen vinden op de Noordzee en effect kunnen hebben op Nederland.
Mc Neally’s rapport is een gedetailleerde anekdotische weergave van wat hij mee heeft gemaakt als bemanningslid en van wat hij van anderen aan verhalen heeft gehoord. De waslijst aan problemen, ongelukken, bijna-rampen, niet uitgevoerde opdrachten, niet gevolgde regels en in de wind geslagen veiligheidsmaatregelen is verbluffend. McNeally beschrijft onder andere hoe alarmen gewoon worden uitgezet en genegeerd, hoe iedereen zomaar binnen kan lopen, hoe examens worden vervalst, hoe lek de onderzeeërs zijn.
McNeally besefte zich bij publicatie dat hij een groot risico nam voor zijn carriere en misschien zelfs meer, en hij gaf zichzelf aan bij de politie. De Britse overheid probeert de boel een beetje te bagetaliseren door de onthullingen van McNeally af te doen als ‘subjectieve en niet onderbouwde persoonlijke zienswijzen, gemaakt door een zeer juniore matroos’. Om te voorkomen dat McNeally’s rapport inhoudelijk breeduit moet worden besproken in een rechtbank, besloot het ministerie van defensie al om McNeally niet te vervolgen middels de Wet Officiële Geheimen.
Vrienden van McNeally beschrijven hem echter als een serieuze, voorzichtige man die altijd al bij de marine wilde werken en niet iemand die zonder goede reden zijn leven of carrière in de waarschaal zou stellen.
Het beeld dat McNeally schetst past ook in het beeld dat voortkomt uit eerdere onderzoeken en gelekte verhalen. Meestal gaan die verhalen over gebeurtenissen in het verleden, wat betrokkenen de mogelijkheid geeft om te beweren dat ondertussen maatregelen zijn genomen. Het bijzondere aan de verhalen van McNeally is dat zijn getuigenissen gaan over wat hij heeft meegemaakt in de afgelopen maanden. Het is nu, en met deze boten dat Groot-Brittannië voor onze kust langs vaart.
In de discussie over de toekomst van de Britse kernwapenmacht is dit een opsteker voor de velen die vinden dat de Britse kernwapens en de onderzeeërs die er bij horen de investeringen niet waard zijn en dat Groot-Brittannië er beter aan zou doen om haar kernwapenarsenaal op te geven en zich te richten op kostenefficiëntere vormen van defensie die bij deze tijd passen.