In Wenen zijn de eerste dagen van de Nuclear Ban Week achter de rug. De komende dagen (21-23 juni) vergaderen staten hier over het anti-kernwapenverdrag. Naar aanleiding van een motie die afgelopen donderdag werd aangenomen in de Tweede Kamer, zal ook de Nederlandse regering als waarnemer aan deze gesprekken deelnemen. Een zeer goede ontwikkeling, want het bijwonen als waarnemer aan dit soort vergaderingen is vaak een belangrijke opstap naar ondertekening.
De afgelopen dagen zaten al vol met evenementen rond ontwapening, voor staten, campagnevoerders, parlementariërs en experts. PAX woont de bijeenkomsten in Wenen bij.
De week werd afgetrapt af met het 2022 ICAN Nuclear Ban Forum. De Internationale Campagne voor de Afschaffing van Kernwapens (ICAN), bracht op deze twee dagen meer dan 500 activisten, juridische experts, diplomaten, wetenschappers, en campagnevoerders bij elkaar om hun verwachtingen te bespreken over de aankomende vergadering van lidstaten, ideeën uit te wisselen, en toekomstige gezamenlijke activiteiten te plannen. Tijdens de vele panel discussies en workshops kwam van alles aan bod: de rol van financiële instellingen in het vergroten van het stigma op kernwapens, dreigingen rondom de oorlog in Oekraïne, de genderspecifieke effecten van kernwapens, de rol van het internationaal recht in het streven naar een kernwapenvrije wereld, de stationering van Amerikaanse kernbommen op Europees grondgebied (zoals in Volkel), het diepgewortelde racisme in het gebruik en discussies rondom kernwapens, irrationele aannames binnen de doctrine van nucleaire afschrikking, ’best practices’ in het werken met getroffen gemeenschappen, en de relatie tussen kernwapens en klimaatverandering.
Alejandra Muñoz (PAX) spreekt tijdens het ICAN Civil Society Forum over Amerikaanse kernbommen op Nederlands grondgebied. Photo: Alessja Trama
Zeer inspirerend was het verhaal van Setsuko Thurlow. Als 13-jarig schoolmeisje overleefde ze de kernaanval op Hiroshima. In de decennia die volgden zette ze zich onvermoeibaar in om regeringen te overtuigen dat niets doen geen optie is: de enige manier om te zorgen dat niemand ooit meer hetzelfde hoeft mee te maken is het volledig elimineren van kernwapens.
De maandag na het Nuclear Ban Forum vond de Humanitarian Conference on the Impact of Nuclear Weapons plaats. Ook hierbij was een Nederlandse delegatie aanwezig. Deze conferentie werd georganiseerd door de Oostenrijkse regering en stond geheel in het teken van de verschrikkelijke humanitaire gevolgen van het gebruik en het testen van kernwapens op mens en milieu. Nu geopolitieke spanningen oplopen en door Rusland wordt gedreigd kernwapens in te zetten zijn deze risico’s helaas actueler dan ooit. De harde feiten en expertise die werden gepresenteerd over de korte- en lange termijn gevolgen van de inzet van ‘slechts’ één kernwapen lieten nog maar weer eens zien hoe onverantwoordelijk het is dat landen blijven vasthouden aan deze massavernietigingswapens. Zoals ook werd geconcludeerd door voormalig directeur van het Internationaal Atoomenergieagentschap, Dr. Mohamed Elbaradei, ‘’de enige manier om dit risico volledig uit te bannen, is door kernwapens volledig uit te bannen’’.
ICAN organiseerde samen met het Oostenrijkse Parlement maandag ook een Parliamentary Conference. Hier wisselden parlementsleden van over de hele wereld strategieën uit, stelden een gezamenlijke verklaring op en bespraken stappen om hun regeringen aan te sporen zich aan te sluiten bij het VN-kernwapenverbod.
De eerste drie dagen van de Nuclear Ban Week in Wenen zitten erop maar het hoofdevenement moet nog plaatsvinden: de eerste vergadering van lidstaten over het VN-Kernwapenverbod!