We zijn inmiddels halverwege de onderhandelingen over het wereldwijde verbod op kernwapens. Diplomaten, ambassadeurs en maatschappelijke organisaties als PAX hebben de eerste versie van het verdrag besproken. De voorzitter van de conferentie is deze week met een nieuwe verdragtekst gekomen. Hoe ziet de nieuwe tekst eruit? Waar kunnen we blij mee zijn en waar is nog ruimte voor verbetering?
Sterkere tekst
Tijdens de eerste dagen is er flink onderhandeld over onder andere de inleidende tekst (de ‘preamble’) en de hoofdcomponenten van het verdrag. De eerste versie was een goede start, maar toch zagen we nog ruimte voor verbetering. We misten directe verwijzingen naar het internationaal humanitair oorlogsrecht en het belang van bewustwording de risico’s en gevolgen van kernwapens. Ook vonden we het belangrijk dat naast de overlevenden van de atoombomaanvallen en slachtoffers van kernproeven ook een aantal andere groepen duidelijk genoemd moeten worden, omdat zij vanwege hun woonomgeving of geslacht meer gevolgen ondervinden van de inzet van kernwapens. We zijn dan ook blij deze toevoegingen aan de nieuwe tekst:
- Er wordt nu duidelijk verwezen naar het internationaal humanitair recht.
- In de nieuwe tekst wordt erkend dat alle activiteiten omtrent kernwapens disproportionele gevolgen hebben voor inheemse volkeren.
- Ook wordt erkend alle activiteiten omtrent kernwapens disproportionele gevolgen hebben voor vrouwen en kinderen, vanwege de ioniseerde straling die vrijkomt.
- Nu wordt genoemd dat het belangrijk is dat landen moeten investeren in ‘disarmament education’, om de bewustwording van en kennis over de risico’s en gevolgen van kernwapens aan de huidige en toekomstige generaties door te geven. Ik heb hiervoor samen met een delegatie met jongerenvertegenwoordigers van over de hele wereld gepleit. Lees hier het paper die we in de tweede week hebben gepresenteerd.
Verbeterpunten
In deze fase van de onderhandelingen wordt elk woord, punt en komma afgewogen, en in de nieuwe tekst zien we nog wel een paar nodige verbeterpunten in de ‘general obligations’, de algemene verplichtingen die de toekomstige ondertekenaars aangaan. Dit zijn de punten die wij nog graag in het verdrag willen zien:
- In de huidige tekst wordt het gebruik van kernwapens (‘use’) verboden. Wat het verdrag veel sterker zal maken is om in deze paragraaf ook duidelijk te vermelden dat hieronder ook ‘military preparations & planning’ wordt verstaan. Hiermee worden namelijk de landen aangesproken die meehelpen aan militaire missies waarbij kernwapens (mogelijk) worden ingezet. Dit vergroot de impact van het verdrag, omdat het verbod niet alleen de kernwapenstaten aanspreekt, maar ook hun bondgenoten. Lees hier meer over in de blog van Susi.
- De tekst over de opslag, vernietiging en verificatie van kernwapenarsenalen kan nog veel sterker. Dit is belangrijk omdat we niet alleen willen weten wát er momenteel ligt, maar ook hóe we het kunnen verminderen en vooral hoe we controleren dat het ook daadwerkelijk vernietigd wordt. Internationale organisaties als het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) spelen hierbij een belangrijke rol.
- De tekst over hulp aan slachtoffers en maatregelen om milieuschade aan te pakken is niet voldoende. Nu worden alleen de landen aangesproken die in staat zijn om dit aan te pakken, terwijl het verdrag juist alle landen zou moeten verplichten hulp te bieden aan slachtoffers en maatregelen te treffen om het milieu te herstellen.
En nu?
De komende dagen buigen landen zich over de nieuwe tekst van het verdrag. Naast de bovengenoemde punten zullen we ervoor blijven pleiten dat in de tekst ook een verbod op het investeren in kernwapenproducenten wordt genoemd, omdat de impact van het verdrag enorm zal vergroten. Lees hier ons statement en hier onze paper die we indienden tijdens de onderhandelingen.
Landen hebben tot 7 juli om tot de definitieve tekst van het verdrag te komen. Duidelijk is dat alle landen die in de zaal zitten alles op alles zetten samen tot een sterke verdragstekst te komen. Als de onderhandelingen zo blijven verlopen, ziet ernaar uit dat we deze zomer een nieuw krachtig internationaal verdrag erbij hebben.
Bekijk hier alle filmpjes en korte updates uit New York
Lees hier de Veelgestelde vragen over de onderhandelingen over het verbod op kernwapens bij de VN in New York.