‘’Ook na het verstrijken van de tijd zijn de littekens van de atoombombardementen nog altijd voelbaar’’ vertelde Suzuka Nakamura. De 22-jarige uit Nagasaki sprak tijdens de Humanitarian Conference on the Impact of Nuclear Weapons die afgelopen juni in Wenen plaatsvond. Haar oma was slechts 8 jaar oud toen ze 77 jaar geleden werd blootgesteld aan de straling van de kernbom die in 1945 op haar woonplaats neerviel. Later kreeg ze gezondheidsklachten. In haar toespraak legde Suzuka uit dat ze deze verhalen nooit direct van haar oma heeft gehoord. Daarvoor bleef de herinnering te pijnlijk.
De conferentie werd georganiseerd door de Oostenrijkse regering en stond geheel in het teken van de verschrikkelijke humanitaire gevolgen van het gebruik en het testen van kernwapens. Nu geopolitieke spanningen oplopen en door Rusland wordt gedreigd kernwapens in te zetten zijn deze risico’s helaas actueler dan ooit. De harde feiten en expertise die werden gepresenteerd over de korte- en lange termijn gevolgen van de inzet van ‘slechts’ één kernwapen lieten nog maar weer eens zien hoe onverantwoordelijk het is dat sommige landen blijven vasthouden aan deze massavernietigingswapens.
Gelukkig zien we ook positieve ontwikkelingen. De dag na de conferentie begon (ook in Wenen) de eerste vergadering van lidstaten over het VN-Verdrag Inzake het Verbod op Kernwapens. Landen over de hele wereld, waaronder Ierland, Zuid-Afrika, Chili, de Filipijnen en Nieuw-Zeeland kwamen hier bijeen om concrete afspraken te maken over de verplichtingen onder dit verdrag, dat inmiddels door 86 landen is ondertekend. En Nederland was hier ook bij! Op de valreep werd een motie in de Tweede Kamer aangenomen die de regering oproep als waarnemer aan deze gesprekken deel te nemen. Van de NAVO-lidstaten waren ook Duitsland, Noorwegen en België aanwezig, alsook Noorwegen en Zweden, die binnenkort tot de NAVO zullen toetreden. PAX verwelkomt de beslissing van Nederland om als waarnemer deel te nemen zeer en zal blijven bouwen aan politiek draagvlak voor ondertekening.
Lidstaten spraken onder andere af eerste stappen te zullen zetten voor het oprichten van een internationaal trustfonds om steun te bieden aan gemeenschappen die zijn getroffen door kernwapens. Het gaat dan met name om gebieden waar kernwapens zijn getest, zoals bijvoorbeeld op de Marshall Eilanden, Frans Polynesië en Kazachstan. Ook landen die geen deel uitmaken van het verdrag, zoals Nederland, kunnen aan dit fonds bijdragen. Daarnaast kwamen landen een deadline van 10 jaar overeen voor de volledige ontmanteling van de kernarsenalen van kernmachten die zich aansluiten bij het verdrag. In het geval van de Amerikaanse kernbommen die op vliegbasis Volkel liggen opgeslagen zou het om 90 dagen gaan: een concrete doelstelling waar Nederland over in gesprek zou kunnen gaan met de Verenigde Staten. Als laatste stelden lidstaten ”niet te zullen rusten tot de laatste staat zich bij het verdrag heeft aangesloten, de laatste kernkop is ontmanteld en vernietigd, en kernwapens volledig de wereld uit zijn”.
‘’Het is nu aan ons om te zorgen dat de verschrikkingen van de atoombombardementen nooit zullen worden vergeten en te voorkomen dat dezelfde fouten in de toekomst zullen worden gemaakt’’. Met deze woorden sloot Suzuka Nakamura haar indrukwekkende toespraak af. De gesprekken rondom het VN-kernwapenverbod vormen een belangrijke stap om dit doel te kunnen verwezenlijken.
Foto: Alexander Papis