Meer dan twee derde van alle VN lidstaten wil nú onderhandelen over een internationaal verbod op kernwapens. Nederland hoort niet bij deze meerderheid. Minister Koenders van Buitenlandse Zaken is niet bereid steun te geven aan deze groeiende groep landen en wil ook op nationaal vlak geen concrete stappen zetten. Een gemiste kans vindt Krista van Velzen, campagneleider nucleaire ontwapening bij vredesbeweging PAX.
Deze week behandelt de Tweede Kamer het burgerinitiatief Teken tegen Kernwapens. Meer dan 45.000 Nederlanders tekenden de oproep van PAX, het Nederlandse Rode Kruis en de ASN Bank om een nationaal verbod op kernwapens in te stellen. Steun voor het burgerinitiatief komt onder andere van burgemeesters van zeer diverse gemeenten en politieke partijen, voorzitter van de Protestantse kerk in Nederland dominee Karin van den Broeke, rabbijn Awraham Soetendorp en theoloog des vaderlands bisschop Gerard de Korte.
gevaarlijk
Wereldwijd zijn er nog 15.350 kernwapens, waarvan er 1800 binnen enkele minuten gelanceerd kunnen worden. Deze wapens hebben een vele malen grotere vernietigingskracht dan de wapens die tegen Japan werden ingezet. De humanitaire gevolgen van het gebruik van een kernwapen zijn onacceptabel. Kernwapens zijn ook in vredestijd gevaarlijk. Steeds meer informatie wordt bekend over hoe vaak er door misinformatie en slordigheid ongelukken en bijna-ongelukken hebben plaatsgevonden. Juist daarom zou minister Koenders het voorstel om een nationaal verbod in te stellen moeten omarmen om vervolgens een leidende rol in te nemen bij toekomstige internationale onderhandelingen.
Koenders zou kunnen rekenen op forse maatschappelijke steun: uit opiniepeilingen blijkt dat 78% van de Nederlanders vindt dat de Nederlandse regering zich voor een verbod op kernwapens in moet zetten. Ook de Kamer gaf eerder een helder mandaat mee door een motie aan te nemen om de vervanger van de F-16 , de JSF, geen kernwapentaak te geven. Voor een minister die als Kamerlid groot pleitbezorger was voor de verwijdering van kernwapens is dit een prachtkans om nu zelf stappen te zetten.
niet verschuilen
De regering stelt dat de NAVO akkoord moet gaan voordat we veranderingen in Nederland kunnen doorvoeren. Een makkelijk excuus voor inactiviteit: in een bondgenootschap met meerdere kernwapenstaten is het vinden van een consensus om de status quo te wijzigen nauwelijks haalbaar. Gelukkig heeft Nederland geen instemming van het bondgenootschap nodig om eigenstandig stappen te zetten.
NAVO bondgenoten IJsland en Litouwen hebben een nationaal verbod op kernwapens ingesteld en ook Denemarken, Noorwegen en Spanje hebben restricties gesteld aan de aanwezigheid van kernwapens op hun grondgebied. Griekenland, Canada en het Verenigd Koninkrijk hebben afstand gedaan van Amerikaanse kernwapens in hun land. Geen van deze landen heeft hierover in de clinch gelegen met het bondgenootschap laat staan dat hun lidmaatschap beëindigd is. De vraag is dus niet of Nederland een verbod of kernwapens in mág stellen, maar of Nederland durft.
Kernwapens zijn ook in vredestijd gevaarlijk. Er zijn veel (bijna) ongelukken.
Zelfs aanhangers van het gedachtegoed dat de wereld veiliger is door wederzijdse afschrikking met kernwapens, zullen erkennen dat de kernwapens die in Volkel staan geen enkele militaire waarde hebben. De vliegtuigen die de bommen naar bijvoorbeeld Moskou moeten vliegen, moeten onderweg meerdere keren tanken, waardoor ze zeker op de Russische radar verschijnen en voortijdig uit de lucht worden geschoten. Waar het bondgenootschap opkomt voor de veiligheid van de Baltische staten komt dan juist daar het nucleaire slagveld te liggen. In 2018 halen de VS de wapens uit Volkel terug voor een upgrade. Een prachtig moment voor Nederland om de grenzen te sluiten voor kernwapens.
Afschrikking
De neiging van Rusland en sommige NAVO-landen om kernwapens weer nadrukkelijk te gebruiken als afschrikkingsmiddel, is een bevestiging dat deze massavernietigingswapens een onacceptabel gevaar vormen. De wereld wordt niet veiliger door escalatie in de vorm van het moderniseren van arsenalen, maar door vertrouwenwekkende maatregelen uit te voeren en vol in te zetten op onderhandelingen over een verbod.
VN Secretaris-Generaal Ban Ki Moon, die afgelopen week Nederland bezocht, zei ‘Wees de eerste die stappen zet. Wacht niet op anderen of op buurlanden om te beginnen met ontwapening en wapenbeheersingsmaatregelen’. Het zou van moed getuigen als Nederland niet alleen spreekt over de noodzaak van nucleaire ontwapening, maar ook zelf een concrete en uiterst significante stap zet door een nationaal verbod op kernwapens in te stellen.
Dit artikel werd vandaag, 26 april 2016, in het Nederlands Dagblad gepubliceerd.